Monumentenwacht aan de slag met signaleren verduurzamingsmogelijkheden

‘Naar verwachting zullen alle Monumentenwachten vanaf komende zomer bij eigenaren actief mogelijkheden tot verduurzaming gaan signaleren. De basis daarvoor vormt onder andere de Checklist van de URL 2005. Zeeland en Noord-Brabant doen dit al’, vertellen Sanne de Koning en Bram van der Wende van Monumentenwacht Noord Brabant.

Sanne de Koning en Bram van der Wende – eigen foto's

Uitbreiding URL 2005
Monumentenwacht Noord-Brabant participeerde met de collega’s in Noord- en Zuid-Holland, en Noord-Oost Nederland afgelopen zomer in een pilot om aan URL 2005 ‘Gebouwinspecties’ een nieuw hoofdstuk over verduurzaming toe te voegen. Vier verschillende typen woonhuismonumenten werden geïnspecteerd volgens URL 2005 en tegelijk werden met hulp van een Checklist gegevens verzameld over de mogelijkheden tot verduurzaming.
Met behulp van een efficiënte Checklist kan de inspecteur in een gesprek met de eigenaar alles op een rij zetten wat nodig is om een beeld te krijgen van de mogelijkheden. Daarbij wordt ook gebruik gemaakt van de gegevens die de bouwkundige inspectie heeft opgeleverd. De Checklist is interactief opgezet zodat aan het eind van het gesprek de mogelijkheden in beeld zijn. Uiteraard heeft dit alleen een oriënterend karakter, de Checklist is gericht op het signaleren van oplossingsrichtingen voor verduurzaming. Bewustwording van mogelijkheden is het resultaat. Voor vervolgstappen en detailuitwerking kan een duurzaamheidsadviseur met kennis van monumenten (URL 2001) worden ingeschakeld.

Hoge vlucht
De aandacht voor verduurzaming van monumenten neemt een hoge vlucht, vertellen Sanne de Koning en Bram van der Wende van Monumentenwacht Noord Brabant. ‘Onze abonnees hebben vaak wel al ideeën daarover, maar overzien nog niet de mogelijkheden tot praktische toepassing. Sinds enkele jaren hebben we het keukentafelgesprek geïntroduceerd om die wensen en mogelijkheden samen met de abonnee in kaart te brengen. Dat zijn overigens tot op heden alleen particuliere woonhuiseigenaren - een volgende opgave wordt om iets dergelijks ook voor eigenaren van grote monumenten als kerken en industriële complexen te ontwikkelen. Mede doordat het Restauratiefonds de kosten van een keukentafelgesprek sinds 1 december 2020 vergoedt, is de belangstelling enorm toegenomen’.

Checklist
‘In zo’n keukentafelgesprek’, vervolgen Sanne de Koning en Bram van der Wende, ‘lopen we alle onderdelen na die ook in de ERM-Checklist aan bod komen. Nog voor de zomer van dit jaar is een efficiënte adviesapplicatie daarvoor voor iedereen beschikbaar. Dat maakt ook een landelijke monitoring mogelijk, omdat alle Monumentenwachten dan de gegevens voor een Energiescan op niveau 1 verzamelen’.

Energieloket?
Een volgende stap zou moeten zijn, ambiëren Sanne de Koning en Bram van der Wende, een samen met de Provincie Noord-Brabant in te richten Energieloket. ‘Een vraagbaak voor praktische tips en adviezen. Tachtig procent van onze abonnees zijn particulieren die niet snel een adviesbureau inhuren. De kans is dus groot dat zij zelf, of met een aannemer om de hoek, gaan verduurzamen, met alle mogelijke cultuur-historische schades voor het monument tot gevolg. Zo’n Energieloket zou daarin kunnen adviseren, ook bijvoorbeeld in de keuze voor een specifieke aannemer of installateur’. Beiden hopen daarnaast dat er een verdergaande koppeling komt tussen de Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim) en het verduurzamen volgens de uitvoeringsrichtlijnen.

Installatietechnieken
‘Waar ook nog veel winst is te behalen’, besluiten Sanne de Koning en Bram van der Wende, ‘is in de kennis op het vlak van installatietechniek. Bijvoorbeeld met een specifieke uitvoeringsrichtlijn. We kijken als monumentenwachters van oudsher naar de thermische schil, hebben daar de expertise voor, maar missen die wanneer het gaat om vragen over bijvoorbeeld het beste type Cv-ketel of een warmtepomp. Vragen die vrijwel altijd opkomen wanneer het gaat over het isoleren van een monument – doorgaans zelfs de start van een keukentafelgesprek.’