Quick-wins

In elk gebouw is het mogelijk om eenvoudige maatregelen te treffen die zich relatief snel terugverdienen. Zo ook in monumentale kerkgebouwen. Specifieke quick wins voor kerkgebouwen zijn: cv inregelen, leidingen isoleren, ledverlichting, bewegingsmelders, centrale aan/uit schakeling, kierdichting, tochtportalen en controleren van de elektrische installatie.

CV inregelen

KOSTEN € 1.200 - 2.000
BESPARING 15 - 20%
TVT 2 - 3 jaar

Er kan veel energie bespaard worden in kerken door het bestaande verwarmingssysteem te optimaliseren. Te lange of te korte opwarmtijden, te hoge of niet op de gebruiksintensiteit afgestemde temperatuurinstellingen kunnen het verbruik flink doen toenemen. Bij kleine kerkgebouwen of grotere kerken met extensief gebruik is een lage basistemperatuur tot 8°C efficiënter. Voor grotere kerken met intensief gebruik kan beter een hogere basistemperatuur van 8-12°C worden aangehouden. De ideale opwarmsnelheid voor kerken is 1-2°C per uur.

Voor luchtverwarming is een hoge inblaassnelheid en lage inblaastemperatuur tijdens opwarmen het meest efficiënt. Vlak voor de dienst of activiteit wordt de kerk dan door een hoge inblaastemperatuur en lage inblaassnelheid op de gewenste temperatuur gebracht. Afhankelijk van het type verwarmingsinstallatie kan 15 à 45 minuten voor het einde van de dienst of activiteit de temperatuurinstelling worden verlaagd.

Leidingen isoleren

KOSTEN € 15 - 20 per meter
BESPARING € 8 - 12 per meter
TVT 1 - 3 jaar

Er gaat veel warmte verloren via ongeïsoleerde cvleidingen en luchtkanalen. Isolatie aanbrengen is eenvoudig en levert een aanzienlijke besparing op. Het is belangrijk dat ook de appendages en afsluiters geïsoleerd worden. Door te kiezen voor isolatie die
aan de buitenzijde is bekleed met een aluminium-folielaag wordt de warmte-uitstraling verminderd. Hierdoor wordt extra energie bespaard.

Ledverlichting

KOSTEN € 10 per lamp
BESPARING 50 - 85%
TVT < 1 jaar

Vervanging van gloei-, halogeen- en spaarlampen door ledlampen levert een forse besparing op. Vooral bij lampen die langdurig branden - zoals noodverlichting - kunnen ledlampen een zeer forse besparing opleveren. Een ledlamp is 85% zuiniger dan een gloeilamp, 75% zuiniger dan halogeen en 50% zuiniger dan een spaarlamp. Een goede ledlamp kan 50.000 branduren meegaan. Dit is 50 maal zo lang dan een gloeilamp. Vanwege het hoge UV-gehalte zijn spaarlampen niet aan te raden in kerken met bijzondere schilderijen, muurschilderingen of wandkleden. Er bestaan ledlampen in vrijwel alle soorten, maten en tinten. De aanschafprijs ligt weliswaar hoger maar dit verdient zich snel terug door het lage verbruik en de lange levensduur.

Bewegingsmelders

KOSTEN situatie-afhankelijk
BESPARING situatie-afhankelijk
TVT 3 - 5 jaar

Bewegingsmelders zijn met name interessant in kerken met multifunctioneel gebruik en met enkele afzonderlijke ruimten zoals toiletten, zijkapellen en bijvertrekken. In deze ruimten is alleen tijdelijk verlichting nodig op het moment dat er bezoekers
zijn. Bewegingsmelders voorkomen veel onnodige branduren voor verlichting in deze ruimten.

Centrale aan/uit schakeling

KOSTEN situatie-afhankelijk
BESPARING situatie-afhankelijk
TVT 2 - 8 jaar

Een centrale aan/uit schakelaar is met name interessant voor kerken met veel bijvertrekken en verlichting met afzonderlijke schakelaars. Hiermee wordt voorkomen dat verlichting en apparatuur onnodig aan of stand-by staan. Aan de centrale
schakelaar kunnen de hoofdverlichting en elektrische apparaten worden gekoppeld, voor zover deze geen functie hebben als het gebouw niet in gebruik is. De verwarmingsinstallatie mag dus geen onderdeel uitmaken van deze groep.

Kierdichting en tochtportalen

KOSTEN € 3.000 à 4.000
BESPARING 10 - 20%
TVT 5 - 7 jaar

Met eenvoudige maatregelen als kierdichting en het aanbrengen van tochtportalen kan veel energie worden bespaard en wordt het comfort verbeterd. Kieren bij ramen en deuren leiden tot warmteverlies en ongewenste luchtstromen, wat ten koste gaat van het comfort. Mogelijke maatregelen zijn: tochtprofielen bij ramen en deuren, deurborstels/valdorpels/deurdrangers bij buiten- en binnendeuren, tochtportalen bij buitendeuren.

Bij houten gewelven is het aanbrengen van tochtlatten en dichtmaken van naden een optie. Hierbij moet wel het behoud van ventilatie bij de kapvoet in acht genomen worden. Direct boven de muurplaat dient een kier van ± 15mm aangebracht te worden om een vochtig en ongeventileerd microklimaat in de kapvoet te voorkomen. Wordt dit nagelaten dan kan houtaantasting ontstaan. Bij stenen gewelven speelt dit probleem niet omdat de kapvoet daar anders is gedetailleerd.

Door kierdichting vermindert de ventilatie van de kerk. Ventilatie is noodzakelijk voor de afvoer van vocht. Daarom is het van belang om (regelbare) ventilatieroosters aan te brengen. Hiermee wordt de ventilatie beheersbaar en wordt de vochtbalans hersteld. Het is daarbij aan te bevelen om vocht- en luchtkwaliteitmeters aan te brengen om te controleren of het ventilatievoud voldoende is.

Elektrische installatie

KOSTEN € 300 - 1.200
BESPARING situatie-afhankelijk
TVT situatie-afhankelijk

Elektrische installaties kunnen soms lekstromen hebben of plaatselijk veel warmte genereren. Dit heeft energieverlies tot gevolg. Fouten in de aarding en warmteproductie in contactdozen, verdelers of transformatoren kunnen een oorzaak zijn. Het is daarom aan te bevelen de elektrische installatie door te laten meten en warmtelekken op te laten sporen met een infrarood camera. Hiermee kan energieverlies worden voorkomen. Tevens wordt de brandveiligheid aanzienlijk verhoogd. Immers de meeste branden ontstaan door kortsluiting of het doorbranden van de elektrische installatie.

Informatie over
groen erfgoed
Toezicht op
monumenten
Projectaanpak
restauratie
Richtlijnen
verduurzaming
Restauratoren
Register

Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM)
Bezoekadres: Utrechtseweg 12, Amersfoort. Postadres: Postbus 420, 2800 AK Gouda. Tel: 085 - 486 24 80