Chroom 6 in historische verflagen
Chroom 6 in het kort
- Chroom 6 in de beschermlaag (verf) levert alleen gevaar op als het door schuren in stof wordt omgezet (inademen). In vaste vorm (bijvoorbeeld schilfers of bij een andere beschadiging van een verflaag) is chroom 6 niet gevaarlijk.
- Wel is er aandacht nodig bij het schuren van verflagen. Dit om te voorkomen dat werknemers worden blootgesteld aan stof met gevaarlijke stoffen erin (inademen).
- Werknemers worden het best beschermd tegen blootstelling aan chroom 6 door keuzes te maken op basis van de arbeidshygiënische strategie. Bijvoorbeeld nat schuren in plaats van droog (bronaanpak), het toepassen van bronafzuiging (collectieve maatregelen), taakroulatie (individuele maatregelen) en tenslotte PBM’s (persoonlijke beschermingsmiddelen). Deze strategie dwingt men ertoe om alleen gemotiveerd keuzes te maken en staat afwijken alleen onderbouwd toe. Een loods handmatig nat schuren is misschien de meest veilige optie maar niet meer werkbaar, in dit geval kies je dus gemotiveerd voor een andere optie.
- Dit geldt overigens ook voor andere blootstelling aan zware metalen zoals cadmium en zink. Chroom 6 is niet altijd de meest kritische parameter. Afhankelijk van de aanwezige gehaltes kunnen dit ook andere stoffen zijn.
Chroom 6 bij monumenten
- Er is geen reden om monumentale elementen/ornamenten met een beschermlaag (verf) die chroom 6 bevat weg te gooien. Ook is het niet nodig om verflagen die chroom 6 bevatten preventief te verwijderen (‘saneren’).
- Chroom 6 was tot 2017 een veel toegepast bestanddeel in verf en wordt daardoor overal aangetroffen; op houten, betonnen en metalen ondergronden. Onderzoek naar de aanwezigheid van chroom 6 levert door de spreiding van gehalten en aanwezigheid van andere schadelijke stoffen geen bruikbare resultaten op en is daarom niet zinvol.
- In veel gevallen is het gewenst om voorafgaand aan het verwijderen van een verflaag kleurhistorisch onderzoek conform URL 2004 uit te voeren.
- Behandelen van ondergronden, verwijderen en herstellen van verflagen vindt plaats conform URL 4009 Historisch Schilderwerk. Arbeidsveiligheid is beschreven in bijlage 3.
- Restauratieladder bij historische verf:
Omdat er geen verf met chroom 6 meer wordt toegepast, maar andere toeslagstoffen wordt in het algemeen gekozen voor ‘imiteren’ (zelfde uiterlijk, andere materiaal) in plats van ‘kopiëren’ (zelfde uiterlijk, zelfde materiaal).
Juridische aspecten
- De werkgever is er voor verantwoordelijk dat de werknemer afdoende beschermd is tegen blootstelling aan gevaarlijke stoffen (waaronder chroom 6). Dit is geregeld in de Arbo-wetgeving en geldt dus voor iedereen.
- Drie grote opdrachtgevers vanuit de overheid (ProRail, Rijksvastgoedbedrijf en Rijkswaterstaat) hebben samen een Beheersregime opgesteld dat zij als contractsvoorwaarde toevoegen aan de aanbestedingsdocumenten. Dit geldt dus voor de bedrijven die werk uitvoeren voor deze drie opdrachtgevers. In praktijk passen veel andere opdrachtgevers hetzelfde Beheersregiem toe. Klik hier voor het Beheersregiem 1.0 dat binnenkort vervangen wordt door een nieuwe versie.
Chroom 6 in historische verf
- Chroom 6 is altijd gebruikt als pigment. Het is kleurgevend (het is in basis een geel pigment, maar komt ook voor in rode, en groene kleuren).
- Actief corrosiewerend pigment. Veelal toegepast op staal voor de uitstekende corrosiewering. Maar ook op houten en betonnen ondergronden.
- Benamingen: zinkchromaat, chromaatgeel, chromaatgroen.
- Ook lood (loodwit), cadmium, zink en PAK’s zijn gevaarlijke stoffen die in oude verflagen en coatings voorkomen.