Pannendak
Inmiddels tamelijk zeldzame zwartverglaasde Oudhollandse plannen op het dak van een zeventiende-eeuws huis.Inmiddels tamelijk zeldzame zwartverglaasde Oudhollandse plannen op het dak van een zeventiende-eeuws huis.
Schade
Lekkage. De pannen zijn gebroken, gebarsten of schilferen.
Oorzaak
Pannen verweren onder invloed van het klimaat. Wanneer afschilferen aan de onderzijde plaatsvindt blijft de aantasting lang onopgemerkt. Ineens zijn ze lek en moeten meteen worden vervangen. Lekkage kan ook komen door een niet goed sluitend pannendek met verschoven pannen of onjuist dekwerk. Ook een nok, kilgoot, hoekkeper of de aansluiting van het dakvlak tegen een schoorsteen of dakkapel kan lekken. Is het pannendak zelf goed, dan voldoet herstel van de aansluiting.
Aanpak
Allereerst moet worden vastgesteld of de pannen (deels) herbruikbaar zijn. Vervangende pannen moeten optimaal overeen komen met de bestaande. Liever een identieke gebruikte pan dan een nieuwe industrieel vervaardigde vervanger. Op plekken waar regelmatig pannen afwaaien helpen pan- en vorsthaken. De pannen kunnen ook worden geschroefd, worden aangesmeerd met kalkspecie of voorzien van alkalibestendige kunststof vezels. Soms helpt een houten storm-roosterwerk aan de buitenzijde.
Laat jaarlijks het pannendak inspecteren en houdt voor spoedherstel steeds een aantal van dezelfde pannen op voorraad. Bepalend voor het verdekken is de kwaliteit en bevestiging van de tengels en panlatten, het zogenaamd ‘verlatten’.
Herstel
Verwerk bestaande en nieuwe pannen niet door elkaar, omdat er toch vaak kleine afwijkingen zijn. Vervanging per dakvlak is het beste. Moet er veel worden vervangen, dek dan met overgebleven historische pannen één dakvlak en gebruik vervangers voor de rest. Tweedehands pannen zijn overigens minstens zo goed als nieuwe. De aansluitingen van het dak moeten in principe op eenzelfde wijze worden uitgevoerd als bestaand. Maar let op, nokvorsten dienen van het weer af over elkaar gelegd te worden.
Volg niet klakkeloos zoals het eerder (foutief) is uitgevoerd. Wanneer bijvoorbeeld met kalkmortel is afgezoomd en aangestreken, pas dan opnieuw dit aansluitdetail toe. Breng onder Oudhollandse pannen een vochtwerende, damp-open folie aan, omdat dit type kan doorslaan bij harde wind en regen. Zorg voor effectieve en correcte aansluitdetails voor het pannendek op goten en killen.