Nieuw duurzaam leven voor boerderij

ERM maakt, met een financiële bijdrage van de RCE, een serie van vier video’s waarin de verduurzamingsmogelijkheden van monumenten wordt getoond. Eerder verschenen al twee video’s. Een van de volgende gaat over de restauratie van een achttiende-eeuwse vervallen boerderij in Mariënvelde. Deze video draait om de vraag: ‘Allerlei maatregelen zijn mogelijk, maar wat leveren ze op?’ De boerderij is een van de ruim tachtig gebouwen in Gelderland die zijn gescand op de mogelijkheden tot verduurzaming.

Duurzaamheidsadviseur Martijn Haitink (Dijkoraad), eigenaar John Wolterinck en videoproducent Michiel Verhoeff (v.l.n.r.) bij de boerderij in Mariënvelde – foto ERM

Energiescans
Na de opnamen voor de eerste twee video’s kwam de productie door de Coronacrisis stil te liggen. Nu de beperkingen zijn verminderd worden deze zomer de derde en vierde video opgenomen. In de derde video speelt een eeuwenoude, vervallen boerderij in Mariënvelde ‘de hoofdrol’. De voor de status van gemeentelijk monument genomineerde boerderij is een van de gebouwen die door het Gelders Genootschap, samen met Huis en Erfgoed Collectief, zijn gescand op de mogelijkheden tot verduurzaming. Dankzij een subsidie van de Provincie Gelderland konden deze scans kosteloos worden aangeboden aan de eigenaren van de monumenten.

Goede balans
Met de scans kunnen de eigenaren op weg worden geholpen bij de verduurzaming van hun monument. Daarbij wordt gezocht naar een goede balans tussen de wensen en eisen op het gebied van comfort en energiezuinigheid en het behoud van monumentale waarden. Uitgangspunt hierbij is een bouwhistorische verkenning en waardenstelling. Alle monumenten zijn daarnaast onderworpen aan infraroodfotografie en een EPA-berekening. Hierbij zijn de isolatiewaarden van de buitenschil bepaald, oppervlakten hiervan ingemeten en de installaties beoordeeld. Met al deze gegevens is de huidige energiezuinigheid van het monument bepaald. Deze wordt uitgedrukt in een getal, de zogenaamde energie-index. Bij dit getal is de letter van het bijbehorende label te plaatsen.

80 procent
Op basis van de bouwhistorische verkenning, de infraroodfotografie en de EPA-berekening zijn vervolgens verbeteringsmaatregelen gezocht, die enerzijds een gunstige invloed hebben op energieverbruik en duurzaamheid en anderzijds de monumentale waarden respecteren. Hierbij is ook de terugverdientijd en de Netto Contante Waarde van de maatregelen berekend, om zo de financiële haalbaarheid te toetsen. De resultaten van de energiescans zijn verrassend te noemen. Het blijkt mogelijk om 80 procent van de onderzochte panden zodanig te verduurzamen is dat zij een vergelijkbaar label A of B kunnen krijgen zoals die gelden voor nieuwbouw. De veel gehoorde aanname dat het verduurzamen van monumenten lastig of zelfs onmogelijk is, blijkt dus niet waar. Dat geldt ook voor de boerderij in Mariënvelde. Tegelijk wordt deze zomer gewerkt aan aflevering vier die een oriëntatie biedt op isolatieproducten en systemen. Hiervoor worden opnamen gemaakt in het gerestaureerde project De Drie Mollen in ’s-Hertogenbosch.