Rapportage Monitor Routekaart Verduurzaming

Net als in de afgelopen jaren voerde de Monitor Verduurzaming Monumenten een onderzoek uit onder monumenteigenaren. Hoe groot is de behoefte aan verduurzaming, wat is er al gedaan ten opzichte van de ambitie, welke effecten had dat op monumentale waarden en welke hulp heeft een monumenteigenaar nodig bij de verduurzamingsopgave? Stichting ERM is partner van de Routekaart Verduurzaming.

Patricia de Vries: "Hoewel het verlagen van de energierekening het belangrijkste argument is om in de toekomst te verduurzamen, stijgt het belang van monumenteigenaren in het vergroten van het wooncomfort.” - eigen foto

Deze en vele andere vragen moeten leiden tot inzichten waarmee de partners van de Routekaart Verduurzaming Monumenten, de verduurzamingsdoelstelling (40% en 60% minder CO2-uitstoot over de hele monumentenvoorraad in resp. 2030 en 2040 t.o.v. 1990) kunnen ondersteunen. In dit rapport zijn de resultaten van de het meest recente uitgevoerde onderzoek over 2023 onder monumenteigenaren, als onderdeel van Monitor Verduurzaming Monumenten.

Het onderzoek is begeleid door Patricia de Vries, namens de werkgroep Routekaart Verduurzaming en het Restauratiefonds. Het onderzoek is online uitgevoerd door Right Marktonderzoek van januari t/m december 2023 en is in het 2e kwartaal 2024 opgeleverd. Het is de vierde monitor na de nulmeting in 2019. De doelgroep van het onderzoek wordt gevormd door Nederlandse monumenteigenaren (N=555).

We zetten de belangrijkste inzichten op een rij:

• De interesse om te verduurzamen blijft onverminderd groot.
• Het verlagen van de energierekening is de belangrijkste motivatiefactor om te verduurzamen, maar er is ook een toenemende trend te zien dat vooral woonhuiseigenaren het wooncomfort willen vergroten. Dit hangt samen met een groeiend ervaren ongemak zoals vocht en kou in huis.
• Het wooncomfort wordt volgens de monumenteigenaren negatief beïnvloed door de aanwezigheid van enkel glas, door het ontbreken van isolatie of door slechte isolatie. Eigenaren geven aan hierin de komende jaren te gaan investeren.
• Nagenoeg alle monumenteigenaren (95%) hebben al duurzaamheidsmaatregelen genomen. Meestal gebeurt dit op een ‘natuurlijk moment’ zoals na aankoop, bij restauratie of bij groot onderhoud. Maar het gebeurt steeds vaker dat monumenteigenaren verduurzamen zonder natuurlijk moment.
• Opvallend is de stijging van eigenaren die aangeven zonnepanelen aangebracht te hebben (van 19% in 2020 naar 40% in 2023).
• Bijna alle monumenteigenaren zeggen gedrag aan te passen om energieverbruik te verlagen.
• Eigenaren zijn over het algemeen tevreden over de bijdrage die de genomen maatregelen hebben op het wooncomfort. Vooral over investeringen in isolerende maatregelen en energievoorzieningen is de monumenteigenaar (zeer) tevreden.
• In toenemende mate lijken de genomen maatregelen een positief effect te hebben op het gasverbruik (van 49% in 2022 naar 56% in 2023).
• Op het elektriciteitsverbruik hebben de maatregelen een iets minder groot positief effect.
• Hoewel het merendeel van de monumenteigenaren nog geen extern advies inwint, lijkt men dit wel steeds vaker te doen (41%).
• Als een monumenteigenaar advies over de verduurzaming heeft ingewonnen, dan heeft men vaak een beter zicht (44%) op de besparingsprognose van de duurzaamheidsmaatregelen die men wou treffen, dan wanneer geen advies is ingewonnen (29%).
• 83% van de monumenteigenaren verwacht de komende drie jaar verdere duurzaamheidsmaatregelen te nemen.
• De interesse de komende drie jaar een (hybride) warmtepomp te laten installeren stijgt, de overweging om zonnepanelen aan te brengen neemt af.
• De behoefte aan juiste en betrouwbare informatiebehoefte over het verduurzamen van monumenten blijft groot.

Klik hier voor de gehele Rapportage van de Monitor Routekaart Verduurzaming en de presentatie tijdens de Week van het Duurzaam Erfgoed 2024.