Gietijzer en staal
Het stalen raamkozijn is achter de verflaag in de hoek bijna helemaal weggeroest. Na uitnemen kan met moderne lastechniek het staal weer volledig worden aangeheeld.Het stalen raamkozijn is achter de verflaag in de hoek bijna helemaal weggeroest. Na uitnemen kan met moderne lastechniek het staal weer volledig worden aangeheeld.
Schade
Stalen of ijzeren onderdelen zijn geroest. Gietijzer kan zijn gebroken. Bij ernstig roesten zwelt het metaal op en valt uit elkaar. Samengestelde delen kunnen vervormen door roestvorming in de verbindingen.
Oorzaak
IJzeren en stalen onderdelen roesten door achterstallig onderhoud of door gebreken aan de omliggende constructie waardoor contact met vocht optreedt.
Aanpak
Reparatie in het werk is niet ideaal, maar wel mogelijk bij oppervlakkig herstelwerk en beperkte schade. Uitnemen van het roestende bouwdeel en behandeling in de werkplaats is beter. Bij uitgenomen stalen ramen is het zaak om vóór ontmanteling mallen te maken ter controle van de passing en justering in de kozijnen. Niet-passende ramen kunnen ook worden veroorzaakt door uitgesleten scharnieren. Deze zijn te reviseren of te vervangen. Verkeerd geplaatst glas kan zorgen voor niet sluitende passing.
Herstel
Het staal of ijzer wordt van roest ontdaan. In het werk wordt dit overwegend gedaan met staalborstels, in combinatie met ontroestingsmiddelen. In de werkplaats worden door (grit)-stralen de oude verf- en roestlagen na kleuronderzoek tot op het gezonde materiaal verwijderd. Sterk aangetaste onderdelen moeten worden vervangen en aangelast of aangeweld. Vergane geklonken verbindingen worden niet gelast, maar door nieuw klinkwerk hersteld. Het repareren van gebroken en geroest gietijzerwerk is een specialisme.
Bij kleine reparaties in het werk wordt het staal of ijzer voorzien van een laag menie of roestwering en geschilderd. In de werkplaats kan eerst een beschermende roestwerende laag worden opgebracht (schoperen of thermisch verzinken). Nieuw glas moet wordt gezet met hoogwaardige, speciaal daarvoor ontwikkelde lijm en kit, zodat het glas de vormvastheid van de ramen mede waarborgt. Uitvoering van consolidatie en herstel van historisch ijzerwerk hoort thuis bij specialisten, zoals de hiervoor erkende smederijen.