Houtaantasting door schimmels

Ernstige zwamaantasting bij de lekdorpel van een negentiende-eeuws raamkozijn.Ernstige zwamaantasting bij de lekdorpel van een negentiende-eeuws raamkozijn.Ernstige zwamaantasting bij de lekdorpel van een negentiende-eeuws raamkozijn.

Schade

Houtrot en als gevolg daarvan verlies van vorm, samenhang en sterkte. Op en in het hout zitten vruchtlichamen, sporen, schimmelweefsel en voedingsstrengen van zwammen.

Oorzaak

Wanneer hout langdurig te vochtig is kunnen schimmels en zwammen het hout aantasten en verteren. Oorzaak is meestal lekkage of onvoldoende ventilatie. Ook kan onjuiste detaillering, onoordeelkundige isolatie of tochtwering houtrot tot gevolg hebben.

Aanpak

Laat bij aantasting van houten constructieonderdelen een erkend bedrijf een analyse van de schade maken. De remedie hangt ook af van de soort schimmel die de aantasting veroorzaakt. Eerst dient het vochtgehalte te worden verlaagd door de bron van het vocht te verwijderen, en de houtconstructie te drogen. Vervolgens moet het aangetaste hout worden vervangen. Integraal vervangen van het onderdeel is niet altijd nodig, vaak volstaat het verwijderen van het aangetaste hout. Indien nodig kan het aangetaste hout worden geïnjecteerd met een bestrijdingsmiddel. Wanneer het hout daarna droog blijft is geen verdere conservering nodig.

Als voorzorg kan bij (lang)vochtig blijvend hout preventieve behandeling plaatsvinden. Alleen injectie biedt dan voldoende bescherming; kwasten of besproeien van het oppervlak is zinloos omdat de aantasting inwendig ontstaat.

Herstel

Het aangetaste hout moet tot op de gezonde onderdelen worden verwijderd. Daarna kan het onderdeel worden aangelast, aangescherfd of uitgestukt. In voorkomende gevallen, zoals bij balken die opliggen in een vochtige muur, dient het nieuwe hout eerst te worden verduurzaamd.

Bij erg vochtige muren zijn extra maatregelen nodig, zoals een geventileerde oplegging of een waterkerende laag. Van houten balken kunnen de balkkoppen in bijzondere situaties met epoxyhars en glasvezelankers worden aangeheeld, waardoor het vochttransport vanuit de muur naar het balkhout wordt gestopt. Voorkeur heeft het traditioneel aanhelen / herstellen.

Richtlijn

Uitvoeringsrichtlijn Bestrijden Houtaantasting door insecten en zwammen (URL 5001).

Informatie over
groen erfgoed
Toezicht op
monumenten
Projectaanpak
restauratie
Richtlijnen
verduurzaming
Restauratoren
Register

Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM)
Bezoekadres: Utrechtseweg 12, Amersfoort. Postadres: Postbus 420, 2800 AK Gouda. Tel: 085 - 486 24 80