Glas-in-lood
Uitgenomen glas-in-lood paneel met bezweken loodstrips. Na reinigen en verloden is dit Jugendstil-raam weer hersteld.Uitgenomen glas-in-lood paneel met bezweken loodstrips. Na reinigen en verloden is dit Jugendstil-raam weer hersteld.
Schade
Glas-in-lood is verweerd, heeft gescheurde loodstrips, uitgezakte panelen, gebroken ruiten of geroeste bindroeden en brugstaven. De voorstelling op gebrandschilderd glas is vervaagd.
Oorzaak
Aantasting en verval van glas-in-lood kent vele oorzaken. Condens en foutief schoonmaken (alkalische schoonmaakmiddelen) versnellen het verval. Verkeerd uitgevoerde reparaties of onzorgvuldig geplaatste beschermende beglazing kunnen desastreus zijn. Vaak is ook sprake van schade door vandalisme.
Aanpak
Eerste actie is actuele cultuurwaardenstelling en opname van de technische staat. Daarin worden de omgevingsfactoren voor instandhouding meegenomen, want deze zijn van directe invloed op de aanpak. Kleine reparaties zijn in het werk mogelijk. Ingrijpender werk, zoals het opnieuw waterdicht maken (kitten), vraagt om uitvoering in de werkplaats door een erkend glazenier. Uitnemen van glas-in-loodpanelen kent risico’s; een specialist maakt hierin de juiste afweging.
Bij beschermende beglazing moet duidelijk zijn welke techniek daarbij (instandhoudingstechnisch en bouwfysisch) verantwoord is. Verkeerd geplaatste voor- of achterzetramen kunnen tot condens op het glas-in-lood leiden, met versneld verval als gevolg. Vervanging van vlak vensterglas vraagt om determinatie van het aanwezige glas. Historisch vlakglas, zoals kroonglas, cilinderglas of getrokken glas, kan niet zomaar worden vervangen. De laatste twee soorten zijn overigens nog leverbaar.
Herstel
Glas-in-lood wordt op een traditionele wijze (met lijnolie-stopverfkit) waterdicht gemaakt. Gehele of gedeeltelijke ‘verloding’ wordt toegepast wanneer het bestaande loodraster niet meer stevig en waterdicht is te maken. Hierbij worden alle loodstrips vervangen. De loodstripafmetingen moeten dezelfde als de oude zijn. Uitbuikend glas-in-lood mag niet in het werk vlak worden geduwd; de kans op schade is daarbij te groot. Gebroken ruitjes worden gelijmd of er komt ter plaatse een breukloodje.
Glasvervanging wordt uitgevoerd met glas waarvan de kleur, structuur en dikte overeenkomen met het origineel. Laklagen ter sanering van het glaspaneel zijn sterk af te raden. De methode is niet reversibel en de laag is op termijn niet waterdicht.