Kaag: restauratieschilderwerk met vakmanschap, scholing en enthousiasme

‘Een gecertificeerd schildersbedrijf ontzorgt mij, verzekert mij van kwaliteit en is voor mij een waardevolle gesprekspartner’, zegt Aad Wolls, projectleider namens het kerkbestuur voor de restauratie van de Protestantse Kerk in Kaag. Voor Ronnie van Weelden, bedrijfsleider bij De Jongh Schildersbedrijf uit Waardenburg, heeft het certificaat zowel intern als extern grote waarde. Bijvoorbeeld als leerlingwerkplaats. ‘Voor jonge mensen die, net als hijzelf, met de geldende normen en waarden binnen het bedrijf, en met de ERM-uitvoeringsrichtlijn als handvat, als leerling in de praktijk opgroeien’. Die, naar hij hoopt, in zijn voetsporen treden, het ambacht in stand houden en ook op hun beurt weer verder brengen.

Leerling Margot van den Berg, op de achtergrond oud-directeur Gerard de Jongh – foto ERM

Drie generaties
Aan de restauratie van het interieur van het rijksmonumentale kerkgebouw in Kaag werken, naast allerlei andere vakbekwame schilders, drie ‘generaties’. Vader Gerard de Jongh, bijna tachtig jaar maar nog altijd met veel plezier aan het werk, dochter Gonnie de Jongh (‘door mijn vader opgeleid) en haar leerling, Margo van den Berg, in opleiding tot niveau 4, Restauratie- en decoratieschilder bij het ROC Amersfoort. Zij geeft het kerkmeubilair een eikenhouten uitstraling en vertelt enthousiast daarover - bekijk hier het filmpje.

De kerk bij aanvang van de restauratie – foto De Jongh Schildersbedrijf uit Waardenburg

Ronnie van Weelden, 22 jaar geleden zelf als leerling schilder bij het bedrijf begonnen, legt de restauratieopgave voor de Protestantse Kerk in Kaag uit. ‘Het interieur verkeerde in slechte staat, met name de muren. Onder andere een ooit geplaatste gestucte dampdichte voorzetwand had tot veel vochtophoping in de gevels geleid. Bij de bevestiging daarvan waren vele duizenden krammen en spijkers gebruikt, die waren gaan roesten en tot scheurvorming hebben geleid. Allemaal met de beste bedoelingen gedaan, maar niet iedere poging tot verduurzaming pakt goed uit. Op verscheidene plekken groeiden de zwammen door de gevels. Bestrijdingsbedrijf Van Lierop, door ons hierbij gehaald, heeft de zwamgroei behandeld, op basis van de URL 5001’.

De kerk wordt geschikt gemaakt voor multifunctioneel gebruik – foto ERM

Weer witgestucte muren en plafond
De schade in de kerk was aanzienlijk en het herstel dus jammer genoeg ook ingrijpend. Het stucwerk is in zijn geheel vervangen, de lijsten moesten opnieuw worden verankerd en ontbrekende delen gekopieerd, de lambrisering moest worden hersteld, het blauw geschilderde plafond is weer teruggebracht in de originele witte staat, het gebouw moest opnieuw worden verduurzaamd en geschikt gemaakt voor multifunctioneel gebruik – en dan is dit nog maar een greep uit de wensenlijst van de opdrachtgever. Naast herstel was er tevens vernieuwing nodig, ook vanwege het meervoudige gebruik. ‘De niet beschermingswaardige kerkbanken zijn verdwenen en hebben plaats gemaakt voor comfortabele stoelen. Om aan die banken te herinneren zijn hun profielen, met onderdelen van de huidige banken, in de lambrisering weergegeven’, laat Van Weelden zien. Het plafond is nieuw gedecoreerd, om het beeld van een (deels herbestemde) kerk te versterken.

‘Afdruk’ van de oude houten kerkbanken- foto ERM

Het plafond is voorzien van nieuwe decoraties – foto ERM

Waarde van certificaat
‘Het ERM certificaat’, vertelt Van Weelden, ‘heeft op verschillende manieren waarde voor ons bedrijf. Kan ik een offerte uitbrengen samen met eveneens gecertificeerde bedrijven, dan is dat een eerlijke concurrentie. Ik hoef niet op te boksen tegen de prijs van, laat ik het maar de “nieuwbouwschilders” noemen, die vaak lager offreren bij gebrek aan kennis en ervaring in het restauratievak, met alle teleurstellingen van dien. Ik hecht veel waarde aan de audits. Zij vormen een spiegel voor ons, de kritische blik van buiten waar wijzelf toch voornamelijk werken en leven bij de waan van de dag. Zo hebben we veel geleerd van de adviezen over documenteren. Over het vastleggen van de werkzaamheden, bijvoorbeeld met behulp van fotografie. Het registreren van onze werkzaamheden doen we in inspectierapporten en statusoverzichten voorzien van logboek, die ook voor de opdrachtgever een continu inzicht geven in de voortgang, de kosten etc.. Goed ook in het kader van Wet op de kwaliteitsborging’ die volgend jaar in werking treedt.

Blijven leren
‘Innoveren’, zegt Van Weelden, ‘is essentieel, zeker voor een bedrijf dat werkt met de ERM-uitvoeringsrichtlijnen. Zelfs van de auto-industrie kunnen we leren. Door een vertegenwoordiger uit die sector werd ik onlangs gewezen op de mogelijkheden om veel fijner te schuren dan wij gewend waren. Minder grof schuren, met daartoe aangepaste gereedschappen en materialen, blijkt een betere laklaag mogelijk te maken. Met nieuwe apparatuur, nieuw schuurpapier, kunnen we nu deze hoge standaard realiseren. Het verlengt de duur van de glanslaag substantieel. Alle twintig schilders binnen het bedrijf hebben daarvoor een verzorgde training in de vorm van een uitgebreide tool-box gekregen.’ ‘Zo leren wij, zo leert zij’, wijst hij naar Margo. ‘Jongen mensen als zij hebben we hard nodig, want de tijd en daarmee ook de vergrijzing gaat gewoon door. Het gilde-denken noem ik het maar, iets waaraan wij bijzonder hechten.’