Peter van der Landen: “We praten allemaal dezelfde taal, maar soms zeggen we het net even anders.”

Een belangrijk onderdeel van de inspectie van monumenten is de mogelijkheid om steeds nauwkeuriger de conditie van bouwdelen te bepalen. Zo kan voor de eigenaar betrouwbaarder een inschatting worden gemaakt over het toekomstige onderhoud. Peter van der Landen van Helix doceert en werkt ermee in de praktijk.

Voor inspecties van monumentale gebouwen bestaat een eigen uitvoeringsrichtlijn (URL 2005). In de richtlijn staat opgenomen hoe conditiemeting, herstelmaatregelen en energieprestatie bij monumenten kunnen worden opgenomen bij inspecties. Deze uitvoeringsrichtlijn biedt een handvat bij het uitvoeren van bouwkundige inspecties van monumenten en karakteristieke gebouwen. De URL beschrijft hiervoor de werkwijze.

Helix is als adviesbureau actief in het vastgoed, doet brandveiligheid, duurzaamheid gekoppeld aan onderhoudsinspecties en ook in de monumentenwereld. Helix inspecteerde dit voorjaar onder andere monumentale gebouwen zoals het Rijksmuseum in Amsterdam en Catharijneconvent in Utrecht. Sinds kort gebeurt dat samen met Lakerveld Ingenieurs & Architecten, een zusterorganisatie die door de holding waar Helix ook onder valt is overgenomen. Daarnaast biedt Helix ook opleidingen aan via de eigen Academy. Peter van der Landen is voor beide pijlers van het bedrijf actief als docent en als senior adviseur. “Ik vind het fijn en belangrijk om ook het praktijkwerk te blijven doen.”

Peter van der Landen inspecteert hang- en sluitwerk taatsraam

Van der Landen hielp mee met het vertalen van de NEN 2767 methodiek in de Uitvoeringsrichtlijn Inspecties van monumentale gebouwen (2005). NEN 2767 is de vastgelegde meet- en registreermethode voor conditiemeting van gebouwen, terreinen en installaties.

De registratie van de conditie wordt door een opgeleide inspecteur gedaan. Die stelt van ieder materiaal, elk bouwdeel gedetailleerd vast wat de voorkomende gebreken zijn, de omvang daarvan en de intensiteit. De conditiescore loopt van 1 tot 6, daarbij is 1 uitstekend en 6 zeer slecht. “Via de opleidingen aan de NCE en NRC hebben we de afgelopen jaren al circa 45 mensen opgeleid volgens de URL. Dat betekent dat er een score wordt gegeven aan de conditie van gevonden materiaal, in plaats van het veelvoorkomende ‘matig’ of ‘redelijk’”, zo legt Van der Landen uit. De cijfers geven daarmee een nauwkeuriger beeld van de staat van het gecontroleerde bouwdeel.

Dakinspectie Catharijneconvent Utrecht - foto: Helix

Sinds 2020 beschikbaar
De URL 2005 is sinds eind 2020 beschikbaar, met als doel de professionalisering en uniforme werkwijze bevorderen van inspectiewerk op bedrijfskundig en restauratie-inhoudelijk niveau, en daarmee dus een stimulans voor hoogwaardige instandhouding van monumenten en karakteristieke gebouwen.

Al ziet Van der Landen in de praktijk dat er nog wel dat er ruimte is voor verbetering om het gebruik van de URL te bevorderen. “We praten allemaal dezelfde taal, maar soms zeggen we het net even anders. In de praktijk blijkt werken met de URL waarin een zeer uitgebreide keuze uit de gebreken mogelijk is niet werkbaar is in de softwarepakketten. De toelichting bevat omschrijvingen van gebreken gekoppeld aan locaties en oorzaken, deze specificatie maken kiezen van de gebreken lastig en soms onmogelijk in onderhoudssoftware.”

Hij heeft daarvoor een oplossing: “Wat mij betreft is (of wordt) het veldje ‘toelichting’ belangrijker in de software zodat er meer vrijheid is aan de inspecteurs om daar bevindingen in te vullen met locatie oorzaak en gevolg van gebreken. “ Van der Landen hoopt dat dit samen met ERM binnen een jaar geregeld kan zijn.

Schadebeeld: aantasting van 'niet oxiderende verf' op koperen balustrade Rijksmuseum - foto: Helix

Ten slotte laat Peter van der Landen trots nog wat foto’s zien die hij heeft gemaakt bij de inspectie op het dak van het Rijksmuseum in Amsterdam. “Kijk hier”, zo wijst hij op een van de selfies, en lacht. “Ik sta hier naast een van de grote beelden op het dak, en zoals je ziet is het schilderwerk aan de onderkant van deze persoon aangetast. Maar ik kan je verzekeren dat dit een conditie is die ik op dit moment nog niet goed kan aangeven binnen de URL: ‘verfschade aan de onderkant van beeld op dak’.”