Onderzoek: restauratiewereld onvoldoende zichtbaar in het onderwijs
De restauratiebranche is onvoldoende zichtbaar in het bouwonderwijs. Daardoor komen veel jonge potentiële vakmensen niet in aanraking met het restauratievak en stromen ze niet in. Dit is een belangrijke conclusie van een verkennend onderzoek naar startende jongeren in de erfgoedsector.
'Jongeren zijn broodnodig in de restauratiewereld.' - foto: Adobe Stock
Dat onderzoek naar de kansen en ambities van jonge starters in de erfgoedwereld is gedaan in opdracht van Stichting Next Generation Heritage en werd uitgevoerd door onderzoeksbureau Qrius, dat is gespecialiseerd in jongerenonderzoek. De conceptversie van het onderzoeksrapport is inmiddels af; de definitieve versie wordt deze maand verwacht. Het onderzoek werd mogelijk gemaakt door onder andere de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
“Het is nog echt een verkennend onderzoek, dat de erfgoedsector in z’n volle breedte heeft bekeken. De interviews met de jongeren in de bouw-restauratie was daar een interessant onderdeel van”, zo vertelt onderzoeker Paul Sikkema van Qrius. “We hebben gesproken met een aantal jongeren van rond de 18 jaar die nog in opleiding zijn, waarvan sommigen ook al werkzaam in de restauratiebranche. We hebben ze gevraagd hoe ze in deze wereld terecht zijn gekomen, wat hun ambities zijn en wat ze opvalt.”
Sikkema: “We stonden allereerst versteld van het grote enthousiasme dat deze jongeren voor het vak hebben. Dat is echt heel anders dan het gemiddelde enthousiasme dat jongeren in opleiding hebben voor hun toekomstige baan of beroep. En ze zijn op de een of andere manier verleid om kennis te maken met de restauratiewereld, en geven aan dat dit niet vanuit de scholen voortkomt. Ook opvallend was ook dat ze het woord ‘erfgoed’ – dat de sector zelf heel veel gebruikt – maar een lastig te duiden term vinden. Het is dus eigenlijk een onzichtbare wereld voor ze.”
“De jongeren geven aan dat de keuze voor de restauratiebranche ook leidt tot andere keuzes in het werk zelf. In de nieuwbouw word je veel meer in de watten gelegd. De specie wordt voor je gemengd, de spullen naar je toe getransporteerd, waardoor het minder inspannend is. Aan de andere kant leer je in de restauratiewereld een bredere vakman worden, omdat je meer leert in verschillende disciplines”, zo vervolgt Paul Sikkema.
Wat de onderzoekers opviel is dat veel jongeren ook interesse hebben in de gebouwen waarin ze werken. “De geschiedenis, de verhalen. Dat verraste mij in positieve zin. Dat is ook heel positief, ze zijn heel gemotiveerd!”
Voor de restauratiebranche is het dus zaak om meer zichtbaar te worden. “Dat is dan ook een van de aanbevelingen van het onderzoek. Een aantal jongeren gaf bijvoorbeeld aan dat zij influencers en vaklieden uit het buitenland volgen. Nederlandse alternatieven zijn er kennelijk nog niet”, aldus Sikkema.