Onderhoudsplicht monumenten wordt wettelijk verankerd
De Tweede Kamer wil een wettelijke verplichting om Rijksmonumenten te onderhouden. Zij vindt de in de jurisprudentie ontwikkelde norm voor het onderhoud aan monumenten onvoldoende eenduidig. De onderhoudsplicht is in het algemene beschermingsartikel van de Monumentenwet (artikel 11, eerste lid) vastgelegd. Hiermee bevestigt de wetgever dat eigenaren verplicht zijn om onderhoud uit te voeren ‘dat voor de instandhouding noodzakelijk is’. De verwachting is dat de nieuwe Erfgoedwet 1 januari 2016 in werking treedt.
Minister Bussemaker gaf in het debat over de Erfgoedwet aan dat het er om gaat zowel actieve als passieve verwaarlozing van rijksmonumenten tegen te gaan. Het amendement ziet zij eigenlijk als de codificering van de bestaande mogelijkheden. Daarbij acht zij het van belang dat verplichtingen van eigenaren, om te voldoen aan de instandhoudingsplicht, proportioneel moeten zijn en ook op die manier moeten worden gehandhaafd. ‘Het moet dus niet zo zijn dat de gemeente bij het ontbreken van elk likje verf bij de eigenaar op de stoep staat. Ook is het niet de bedoeling dat de gemeente wacht met het aanspreken van een eigenaar tot het moment waarop instandhouding alleen nog te realiseren is met een alomvattende restauratie. Met die kanttekening ben ik bereid om het oordeel over dit amendement aan de Kamer te laten’. De Minister wees er ook op dat de wetgever deze wettelijke verplichting nooit heeft gewild, omdat het een te vergaande inbreuk op het eigendomsrecht zou zijn. Het zou alleen mogelijk zijn als er voldoende financiële middelen tegenover staan. Dat geld was er volgens haar niet. De situatie is volgens haar nu veranderd, want de restauratieachterstand is van 40% teruggedrongen tot beneden de 10%. Er is een dekkend stelsel voor financiële tegemoetkoming. Bovendien is er jurisprudentie, die nagenoeg neerkomt op een instandhoudingsplicht. De situatie is in haar ogen daarmee zo veranderd dat een wettelijke instandhoudingsplicht nu wel aanvaardbaar is.
De Stichting ERM en de vereniging BWT Nederland hadden begin 2015 een drukbezochte bijeenkomst georganiseerd over de onderhoudsplicht van monumenten. Klik hier voor meer informatie. Daar bleek al dat er – ondanks alle jurisprudentie – toch veel onduidelijkheid was over de onderhoudsverplichtingen bij monumenten. Die worden met deze wettelijke verankering voor een belangrijk deel nu weggenomen.
