Onderhoud plegen en kunst maken, het kan samen in Alkmaar

Meer dan tienduizend bezoekers klommen afgelopen zomer de steiger langs de Grote- of Sint Laurenskerk van Alkmaar omhoog om het nieuwe ‘Grote Raam’ te zien. Klassiek restauratiewerk gecombineerd met een kunstproject. Een bijzondere klus van Pronk Bouw werd daarmee nog bijzonderder.

Boven op de steiger was het uitzicht over Alkmaar spectaculair - foto: ERM

Want, zo vertelt projectleider Arjen Wolse van Pronk Bouw, de kerk zelf was al bekend, maar deze aspecten maken het uniek. “We verzorgen al tien jaar met een regelmaat van twee jaar het onderhoud en restauratie aan de kerk. Deze keer werd dat gecombineerd met het kunstproject Het Grote Raam én was de wens de steiger zo te bouwen dat er gedurende de zomermaanden bezoek mogelijk was”.

Een schot in de roos. Meer dan tienduizend mensen, ondersteund door tal van vrijwilligers, betaalden een kleine bijdrage om helemaal naar het dak van de kerk te klimmen langs een route waarin alles werd uitgelegd over de plaatsing van het raam.

Dat Pronk Bouw al een decennia het onderhoud aan de kerk verzorgt is niet gek. In een interview vorig jaar vertelde directeur Glenn Pronk dat het bedrijf veel specialiteiten combineert, zoals leidekken en zinkwerk. Allemaal met eigen richtlijnen. “In de praktijk werken we met verschillende uitvoeringsrichtlijnen: de leidekkers hebben te maken met URL 4010 Historisch Leidak Rijndekking en URL 4011 Metalen dakbedekkingen en goten bij monumenten, de timmerfabriek met URL 4001 Historisch Timmerwerk en de hoofdaannemer met URL 3001 Historische Houtconstructies en URL 4003 Historisch Metselwerk", zo vertelde Pronk eerder.

Het Grote Raam is aan de buitenkant ook goed zichtbaar - foto: ERM

Fiona Tan
Het Grote Raam is een uniek project waarbij aan de zuidzijde van de 500 jaar oude Grote- of Sint Laurenskerk een nieuw glas-in-lood raam wordt geplaatst ter ere van 450 jaar ontzet van Alkmaar. Het raam is 23 meter hoog en 6 meter breed naar ontwerp van de Amsterdamse kunstenares Fiona Tan en bestaat uit honderden aparte glazen panelen die aan elkaar gezet een kleurrijk palet vormen. Zelf zei ze daarover: “Ik haalde het ontwerp uit de vele Franse kathedralen en een caleidoscoop die ooit als kind kreeg die samengesteld was uit oude glasscherven van een gebombardeerde kathedraal in de oorlog in Duitsland.”

Projectleider Arjen Wolse: dit is een uniek project om te doen - foto: ERM

Licht is overweldigend
Het werk is gefinancierd door fondsen en doordat bedrijven en particulieren zelf stukjes raam konden kopen. De productie van het glas-in-lood duurde ruim een jaar. Voor de plaatsing werd intensief samengewerkt met het Duitse glazeniersbedrijf Derix: zij deden het meeste werk, maar ook het Nederlandse ERM-gecertificeerde glazeniersbedrijf Lichtraamwerk hielp mee. Wolse legt uit: “Daarbij is gekozen om het nieuwe glas-in-lood niet in de bestaand sponningen te plaatsen, maar een nieuw raam achter het bestaande raam te maken. In de bestaande sponningen is vervolgens ontspiegeld glas geplaatst. Zo is het kunstwerk van buiten beschermd door het ontspiegelde glas en hangt het nieuwe glas-in-lood raam aan de binnenkant van de kerk. Omdat het werk aan de zuidzijde van de kerk is opgehangen wordt het lichtspel in de kerk overweldigend.”

Op de binnensteiger is het toekomstige lichtenspel al goed te zien - foto: ERM

Wolse beschrijft het als een zeer bijzondere opdracht om te mogen doen. “Dit is wel uniek. Neem alleen al de steigerbouw die anders dan anders is omdat er bezoek op de steiger komt. We hebben de steiger vanaf februari opgebouwd waarbij we hebben gerestaureerd aan de zuidzijde van de kerk. Vervolgens kregen we de plaatsing van het raam en het vele bezoek.”

Het Grote Raam wordt 6 oktober 2023 geopend, als onderdeel van de viering van 450 jaar Alkmaars ontzet.