‘Bouw met erfgoed aan een toekomstbestendig land’

‘Als koepels in het erfgoed- en monumentenveld roepen wij het nieuwe kabinet op om juist met erfgoed te bouwen aan een toekomstbestendig Nederland.’ Dat schrijft een groot aantal erfgoedorganisaties, waaronder ERM, in een ‘Manifest’ aan informateur Hamer. ‘We hebben maatschappelijke urgente opgaven opgepakt die verder gaan dan de monumentenzorg sec, maar waaraan erfgoed juist een belangrijke bijdrage kan leveren’, licht ERM-voorzitter Jacques Monasch desgevraagd toe.

Leegkomende argrarische gebouwen kunnen bijdragen aan woningtekort – foto ERM

Geen zak geld
‘We willen als erfgoedsector een bijdrage leveren aan de grote, actuele en urgente maatschappelijke opgaven. Dat zijn achtereenvolgens met name de bouw, het klimaat en de opleidingskansen. Wat betreft de bouw kunnen monumenten flink bijdragen in het oplossen van het woningtekort. Er staat veel leeg in en rond de steden en dorpen. Winkels bijvoorbeeld, kerken, voormalige industriële complexen. Daaromheen leegkomende agrarische bedrijven. Dat zijn allemaal vaak oude, karakteristieke gebouwen. Maak het mogelijk die te herbestemmen als woningen. Binnen de sector hebben we voldoende kennis en ervaring om dat zorgvuldig en met respect voor de monumentale waarden mogelijk te maken. Tegelijk dragen we er zo aan bij om ook de fraaie dorps- en stadscentra levendig te houden’.

Voorbeeldfunctie
‘Ook aan de grote opgave tot verduurzaming kan de monumentenzorg bijdragen, meer nog dan tot nu toe. We kunnen een voorbeeldfunctie vervullen waarmee we kunnen bijdragen aan het draagvlak bij het brede publiek. Wanneer de regelgeving daarvoor wordt aangepast kunnen de 120.000 rijks-, provinciale en gemeentelijke monumenten worden ingezet voor collectieve energieopwekking en verspreiding. Meer studie naar innovatieve technieken kunnen ertoe leiden dat monumenten zelfvoorzienend worden. Kan het met een monument, dan is de weg vrij voor elk ander gebouw’.

Opleidingskansen
‘We hebben een prachtig opleidingsaanbod. We kunnen bijdragen aan de bevordering van de arbeidsparticipatie van jongeren, ouderen, vrouwen, migranten en vluchtelingen. Daartoe kunnen we over een permanent stageaanbod beschikken, niet conjunctuurgevoelig. De monumentenzorg kan borg staan voor voldoende leerwerkplaatsen. Die hebben wij ook nodig, want we moeten de uitstroom van oudere vakmensen en restauratiespecialisten tijdig opvangen. Zo kan de sector het verlies van de restauratieopleidingen bij de ROC’s compenseren. Dat alles gesteund door de kennis en kunde die in de ERM-richtlijnen voor onderhoud en restauratie is ingebracht’.

Integrale aanpak
De ‘erfgoedinclusieve aanpak’ die in het Maninfest wordt bepleit, staat of valt volgens Jacques Monasch met goed afgestemde organisatie binnen de rijksoverheid. ‘Dat hoeft niet, zoals nu vaak wordt bepleit, met een hernieuwd ministerie van VROM, dat kan ook met een integraal verantwoordelijk minister. Iemand die leidend wordt in de aanpak van deze grote opgaven. Die de samenhang ziet en daarop kan sturen.’ Het gehele Manifest kunt u hier downloaden.