Locatieprofielen geeft Arnhems openbaar groen broodnodige bescherming

Met het prachtige park Sonsbeek midden in de stad is Arnhem gezegend met een groene parel. Toch dwingt het de gemeente ook na te denken over hoe zij omgaan met de druk op die parel. De oplossing is gevonden in het opstellen van locatieprofielen: een innovatieve manier om groen te sparen en druk te reguleren.

Jan Floor, parkwachter, Rob Borst, Senior adviseur/beheerder bossen & parken, van de gemeente Arnhem vertellen over de uitdagingen die er zijn. “Bijzonder is dat de gemeente Arnhem naast de vijf wijken die fungeren als stadsdelen, ook een apart stadsdeel heeft voor de bossen en de parken. Dat is dus een aparte poot binnen de ambtelijke organisatie. We hebben als groene gemeente veel groen in ons beheer”, zo leidt Rob in.

Jan Floor (l) en Rob Borst (r) voor de bekende witte villa van Sonsbeek - Foto: ERM

Het bekendste van al dat groen is Park Sonsbeek, met de markante witte villa op de heuvel. Het park is vernoemd naar Anna van Sonsbeeck, een aanzienlijke dame in de Arnhemse gemeenschap in de 17e eeuw. De vader van Anna, Franciscus van Sonsbeeck, is afkomstig uit het Duitse stadje Sonsbeck of Sonsbeeck. Het park is 67 ha groot en grenst in het noorden aan de parken Zijpendaal en Gulden Bodem. In het zuiden is de duidelijke aansluiting met de stad. Het maakt het openbaar groen zeer geliefd bij de Arnhemmers. “1,9 miljoen mensen bezoeken Sonsbeek per jaar, zo is gemeten”, vertelt Jan.

De Steile Tuin, waar het locatieprofiel voorschrijft dat alleen op de verharding dingen mogen bij evenementen om het groen te beschermen - foto: ERM

Het maakt Sonsbeek naast het normale recreatieve gebruik ook geliefd voor evenementen, van groot tot klein. Zo zijn er markten met lokale producten tot dancefeesten. “Van low impact tot high impact, zo bekijken wij ze. Het aantal evenementen is ruim boven de twintig bij elkaar opgeteld”, zo licht Jan verder toe. Dat brengt linksom of rechtsom een belasting met zich mee voor het groen.

Rob: “Een park is er om te benutten, maar dat heeft zijn grenzen. Vanaf 2010 wordt er daarom nagedacht over het beleid om te zorgen dat dit groene rijksmonument, want dat is het, geen schade oploopt.”

Voor alle bekende plekken zijn er locatieprofielen, ook voor de veelgebruikte Ronde Weide - foto: ERM

Uniek is de oplossing van de gemeente Arnhem om binnen Sonsbeek vijf zogeheten locatieprofielen aan te maken. Dat zijn beleidskaders waarbinnen een evenement georganiseerd kan worden, de kaders zijn leidend bij vergunningverlening. In de profielen staat duidelijk omschreven wat wel of niet kan op een locatie. “Zo staat in het locatieprofiel van de Steile Tuin dat kraampjes alleen op het verharde deel neergezet mogen worden. In het locatieprofiel rondom de Witte Villa staat dat op het gras wel spullen opgesteld mogen worden, maar er mogen geen lampjes in de bomen worden gehangen en we staan ook niet toe dat er binnen de bladkroon van de boom spullen worden neergezet om de wortels te beschermen”, aldus Jan.

Rob: “We denken dus vanuit het groen van de locatieprofielen. Het zijn strakke kaders waar organisatoren aan moeten voldoen. Dat gaat niet alleen om het gebruik op de locatie zelf, maar ook over de aan- en afvoer van spullen en de tijd die er tussen evenementen inzit om de natuur ook de kans te geven te herstellen. Dat heeft intern wel wat uitleg gekost voordat iedereen dat snapte.”

Waar het groen aan Arnhem grenst, is het een geliefde plek om te verblijven in Sonsbeek - foto: ERM

Jan: “Als een vergunning voor een evenement wordt aangevraagd is zo snel duidelijk of het kan op die locatie binnen het locatieprofiel en of het kan in de tijd. Er is vooraf duidelijkheid of evenementen niet te dicht op elkaar zitten. Voor de organisator zijn de verplichtingen ook direct in beeld. Zo staat er bijvoorbeeld ook in dat de stroom met accu’s gevoed moet worden en niet met dieselaggregaten. Maar ook dat er alleen evenementen in de groeiperiode op gras georganiseerd kan worden, omdat anders het gras niet meer kan herstellen”

Sonsbeek is overigens niet het enigste park met locatieprofielen, maar wel het bekendste. Met de profielen neemt Arnhem de regie over het gebruik van de parken en staan de parken met al zijn erfgoed voorop bij alles wat er wordt georganiseerd. Jan wijst naar een boom naast de bekende witte villa: “ik zeg wel eens, wij staan hier maar even. Maar die boom, die staat er al even en blijft er ook na ons nog wel even staan. Daar moeten we voor zorgen.”

Op een late herfstavond geeft Sonsbeek tal van bijzondere en warme doorkijkjes - foto: ERM

Dit artikel verscheen eerder in de ERM Groen Erfgoed nieuwsbrief. Klik hier om aan te melden voor deze groene nieuwsbrief.