Jonge voegers worden node gemist

‘Het geeft heel veel afwisseling’, vertelt Yasin, terwijl hij bezig is de stootvoegen van een monumentaal Amsterdams woonblok te herstellen. ‘Niet alleen voegen, maar ook reinigen van de gevels, metselen, ontroesten van gevelankers’. Hij is op dit moment een van de schaarse jonge vakmensen. En dan neemt het aantal gecertificeerde voegbedrijven ook nog eens af. Er is veel zorg over het behoud van dit ambachtsvak.

Yasin herstelt de stootvoegen – foto ERM

Schade aan metselwerk gevel
Marc Bohle richtte het gelijknamige gevelwerkenbedrijf 25 jaar geleden op. Specialiseerde zich onder meer in het restaureren en onderhouden van metselwerk. In zijn team van twintig mensen zit ongelooflijk veel kennis en kunde, vertelt hij. ‘Dat wil je op tijd kunnen overdragen op jonge mensen. Maar vindt die maar eens’.
Op de steigers rond het Amsterdamse woonblok werken Yasin en Jordy. Al het voegwerk moet worden vervangen. Roestend staal heeft veel schade aangericht, ook aan een erker die naar buiten is geduwd. Op de onderpui waren tien verflagen aangetroffen. Elk nieuw bedrijf dat zich op de begane grond vestigde, gaf de gevel een nieuwe kleur. ‘Na uitgebreid onderzoek hebben we over de verflagen een pasta gesmeerd, vervolgens dekens aangebracht waaronder een chemische reactie kon plaatsvinden. Zo werd de verf week en kon worden afgestoken. Met stoom onder lage druk konden we vrijwel alle laatste restjes verwijderen.’

Grindband overgeschilderd
Ook de grindband die de gevel sierde, á la het Centraal Station, was over de volle breedte overgeschilderd. ‘Met dezelfde kiezels gaan we die vervangen. En nu de steigers er toch staan worden alle aluminium raamkozijnen vervangen door houten kozijnen met daarin dubbel glas. Zo wordt de originele uitstaling hersteld’, licht Marc Bohle toe. ‘Er wordt ook een transitie gemaakt om de energieprestatie te verbeteren. Toevallig heeft dit blok woningen spouwmuren, dus die worden na-geïsoleerd’.

Proefstukken om de originele uitstraling van de gevels terug te kunnen brengen – foto Marc Bohle

Leer elke dag
Yasin werkt sinds zes maanden bij het bedrijf ‘en heeft heel veel geleerd, en ik leer nog elke dag. Ik heb superleuke collega’s, zoals Jordy, die ook mijn leermeester is. Ik besef wel hoe onwetend ik ben over dit vak’. Marc Bohle staat er trots bij. ‘Deze jongens kunnen metselwerk herstellen, natuursteen herstellen, alle typen voegwerk maken, nu maken ze snijwerk. Ze kunnen inkleuren, patineren, pleistersystemen repareren. Alles intern geleerd, soms met een aanvullende cursus. Dat is het mooie, we brengen onze know how van oud naar jong over. Want al doende leert men het beste’.

Trots op hun werk
‘De jongens komen op de meest fantastische plekken in de stad’, vervolgt Marc Bohle. ‘Waarderen dat. Wijzen hun leeftijdgenoten op de gevels die zij onder handen hebben gehad’. Samen met zijn collega’s brengt hij de liefde voor het erfgoed over. ‘Voorafgaand aan een restauratie als deze doen we veel onderzoek. Gebruiken bijvoorbeeld het Stadsarchief om de originele gegevens en beelden van een woningbouwcomplex als dit bijeen te brengen. Dan krijg je ook het bewijs van onze aanname dat in het verleden veel verkeerd materiaal is gebruikt, lateien niet goed zijn vervangen’.
Bohle’s bedrijf is gecertificeerd voor de BRL ‘Onderhoud en Restauratie Monumenten’ (BRL ERM 4000) en de URL ‘Historisch Voegwerk’ (URL ERM 4006). Hij maakt dankbaar gebruik van de richtlijnen. Zijn werkwijze wordt op de website aan de hand van de Restauratieladder toegelicht. ‘Het fijne ervan is dat je vooral in je gesprekken met opdrachtgevers en toezichthouders de te nemen stappen goed kunt beargumenteren en illustreren. Zeker bij kleinere gemeenten, waar minder kennis aanwezig is, zijn de richtlijnen zeer waardevolle documenten’.
 
Leren over keuzes
Op de steiger wijst hij naar Yasin en Jordy. ‘We leren de jongens over de keuze voor de goede natuursteen, voor goede, natuurlijke hydrologische kalkmortel, vergelijkbaar met de authentieke mortel’.
‘Kijk’, zegt Jory, ‘met deze beugel kan ik de voegen mooi recht afsnijden, zo komen er mooie hoeken in.
En Yasin wil nog even demonstreren hoe hij de voegen opvult, met een knipper zo recht mogelijk een lijntje zet en met een stoffer het werk afrondt. Zijn gezicht straalt.

Jordy is trots op de rechte voegen – foto ERM