Gebrekenlijst bij monumenten-inspecties in softwarepakket
De Gebrekenlijst, onderdeel van de Uitvoeringsrichtlijn 2005 Gebouwinspecties, is omgezet in een digitale vorm die eenvoudig ingelezen kan worden in inspectiesoftware. Dat is ook voor de moleninspecties gedaan. Marktleider Spacewell – een technologiebedrijf dat het softwarepakket O-Prognose aanbiedt –, gaat gebruikmaken van URL 2005. Ook de Monumentenwacht Noord-Brabant en Monuscan hebben deze stap gezet. Dat is goed nieuws voor onder andere Monumentenwachten, restauratie-architecten en monumenten-adviesbureaus.
Molen Ceres te Spijk - Foto Wieringa bouwadvies
Richtlijn voor monumenteninspecties aangevuld
De uitvoeringsrichtlijn (URL) 2005 beschrijft de werkzaamheden van een inspecteur die bouwkundige inspecties (conditiemetingen en herstelmaatregelen) bij monumenten en karakteristieke gebouwen uitvoert. Sinds 2020 is het ook mogelijk om de bouwkundige inspectie te combineren met het signaleren van verduurzamingsopties (energieprestatie). Recent is de URL met inbreng van vele monumentendeskundigen herzien en zijn diverse bijlagen uitgebreid en toegevoegd, met name waar het gaat om de Gebrekenlijst. Deze Gebrekenlijst is nu ook beschikbaar voor het ‘Gaande werk’ (de bewegende delen) van allerlei typen windmolens. De URL sluit aan op de NEN 2767; op die manier wordt de systematiek voor modern vastgoedbeheer gecombineerd met de inhoudelijke kennis over monumenten (ontleend aan onder andere het Inspectiehandboek Monumentenwacht).
NEN 2767 voor moderne gebouwen en infra
‘O-Prognose’, vertelt Mark Janssen, directeur productontwikkeling O-Prognose, ‘is een al jaren gangbaar professioneel softwarepakket om gebouwinspecties conform NEN 2767 uit te voeren. Het pakket is geschikt voor vastgoed (bouwkundig en installaties) en infra. Onderdeel van de NEN 2767 is een gebrekenlijst waarmee de onderhoudsstaat kan worden vastgelegd van bijvoorbeeld bouwkundige onderdelen en technische installaties. Scoort een onderdeel een 1, dan is die conditie nog heel goed, een 5 of 6 is reden tot vervanging. De inhoud van de NEN is uitgewerkt in softwarepakketten, zoals O-Prognose. Het programma heeft verder een uitgebreide bouwkundige bibliotheek waarin onderhoudsgevoelige elementen zijn opgenomen. Bij deze elementen zijn ook de onderhoudswerkzaamheden en een indicatie van de bijbehorende kosten opgenomen. O-Prognose wordt door ruim 1400 vastgoedbedrijven gebruikt. Ook adviesbureaus, woningcorporaties, overheden, scholen, landschapsorganisaties en ziekenhuizen, om maar een greep te doen, gebruiken het pakket’.
Toespitsen op monumenten
‘Monumenten’, vervolgt Mark Janssen, ‘zijn een ander verhaal. Wordt bij een “gewoon” gebouw relatief snel tot onderhoud of vervanging besloten, bij monumenten wil je alles zoveel en zolang mogelijk in de oorspronkelijke staat behouden. Daarom kun je NEN 2767 niet zo maar gebruiken bij monumenten en is het een goede zaak dat ERM de NEN toegespitst heeft op het inspecteren van monumenten. We zijn blij dat ERM nu ook een digitale (Excel)-variant van de Gebrekenlijsten heeft opgesteld. Deze is eveneens gebaseerd op de methodiek van de NEN 2767. Wij hebben deze nu ook opgenomen in onze software. De voordelen zijn onder andere snelheid in het verwerken van de geconstateerde gebreken en het efficiënter op kunnen stellen van een meerjarenonderhoudsplan (MJOP). Dus de (schaal-)voordelen vanuit de reguliere bouw zijn hiermee ook bereikbaar geworden voor de monumentensector. Dat is een grote stap vooruit’.
Kwaliteitsborging
Ook Monuscan biedt een inspectiesoftwarepakket aan dat is gebaseerd op de Gebrekenlijst van de URL. Anthony de Graaf van Monuscan wijst er op dat de software niet alleen de inspectie ondersteund, maar ook nauw aansluit bij de vervolgens uit te voeren werkzaamheden. En, zegt hij, ‘dankzij de te maken scans zowel vooraf als na het onderhoud, draagt bij aan een grote mate van kwaliteitsborging’.
Toekomst
‘De digitalisering zal ook binnen de erfgoedsector doorgaan’, verwacht Mark Janssen, ‘al zal het altijd in een minder hoog tempo gaan dan in het “reguliere” vastgoed. Daarvoor is de sector te specifiek’. Hij verwacht dat zeker op het gebied van de verduurzaming van monumenten nog veel stappen zijn te zetten. Maar ook het scannen van monumenten neemt inmiddels een grote vlucht. ‘Het digitaal inspecteren en de gegevens vastleggen in een 3D-model zullen belangrijke ontwikkelingen zijn voor inspecteurs, architecten en adviseurs’. Uiteindelijk voorziet hij dat ook het in nieuwbouw gangbare Bouw Informatie Model (BIM) binnen de monumentenwereld zijn intrede gaat doen. Een BIM-model geeft een overzicht van alle elementen met hoeveelheden, materiaal en afwerkingen. Dit overzicht kan worden gekoppeld aan een MJOP. ‘Maakt een BIM nu onderdeel uit van een ontwerp voor een nieuw gebouw, met 3D-scannen kan dat ook mogelijk worden bij een monument. Monuscan is daarvan een voorbeeld. En de digitalisering maakt het mogelijk dat een inspecteur niet meer vele trappen op hoeft om een dak van een kerkgebouw te inspecteren. Met een Drone-inspectie kan hij dat vanaf zijn bureaustoel doen. Een stuk veiliger, comfortabeler en efficiënter.’