Register nieuwsbrief, nr. 4 - oktober 2018

Wat zijn de eisen waaraan een restaurator straks moet voldoen om ingeschreven te kunnen worden? Kort samengevat is het voorstel dat die eisen zullen bestaan uit:

De begeleidingscommissie heeft deze eisen uitgewerkt in criteria die zo goed mogelijk zijn te toetsen. Dat is inmiddels voor bijna alle eisen afgerond. Belangrijkste punt van aandacht was de vraag hoe het criterium 2.1. Adequate opleiding en/of voldoende werktraining inhoud kan worden gegeven. De begeleidingscommissie stelt voor om dat in te vullen met een erkende universitaire opleiding, aangevuld met twee jaar werktraining, of een HBO-opleiding met drie jaar werktraining, of een MBO-opleiding met vier jaar werktraining, dan wel een werktraining van zeven jaar, waarvan de laatste drie jaar op het niveau van zelfstandig werkend restaurator, voor restauratoren die geen diploma hebben, maar in de praktijk zijn opgeleid.

Onderhouden van kennis

Uitgangspunt is dat een eenmaal ingeschreven restaurator zijn/haar kennis op peil houdt. De inschrijving is daarom voor vijf jaar. Voor verlenging van de registratie moet de geregistreerde aantonen dat voldaan is aan de eisen aan het onderhouden van kennis en ervaring. Geregistreerden zijn zelf verantwoordelijk voor het actueel houden van de gegevens in het Register en het doorgeven van juiste en actuele NAW-gegevens aan de toetsende instelling (TI).

Een eenmaal ingeschreven restaurator houdt zijn/haar kennis op peil - foto: Shutterstock

Wanneer is een restaurator vakbekwaam?

Dit was een vraag die die begeleidingscommissie beantwoord heeft op basis van een socratisch gesprek. Al werkende aan de eisen die gaan gelden voor het Restauratorenregister is het belangrijk om over sommige begrippen overeenstemming te hebben. Onder leiding van Bill Wei (Senior onderzoeker van de RCE) werd met de begeleidingscommissie een socratisch gesprek gevoerd. Het socratisch gesprek is een afgeleide vorm van de gesprekken die de Griekse wijsgeer Socrates in het oude Athene op het marktplein voerde. Met een socratisch, systematisch overleg kan een gemeenschappelijk antwoord gevonden worden op een fundamentele vraag door de deelnemers intensief te laten samenwerken en met elkaar te laten meedenken. Het antwoord op de vraag wanneer een restaurator vakbekwaam is kon op deze wijze tot stand komen.

Vakbekwaamheid
Een restaurator is een professional wier/wiens voornaamste taak het conserveren en herstellen van materieel erfgoed is. De restaurator is vakbekwaam wanneer zij/hij bewust, op de juist wijze en met gebruik van de juiste materialen, van het materieel erfgoed de conditie (inclusief schade) kan analyseren, vervolgens de objecten kan conserveren of herstellen en van dit proces verslag doet. De restaurator doet haar/zijn werk conform de beroepsethiek die leidend is bij het professioneel omgaan met erfgoed, en kan de keuzeopties en beslissingen met betrekking tot het restauratieproces overbrengen aan alle betrokkenen. Zij/hij is zich echter bewust van de eigen beroepsmatige beperkingen en zal daarom het werk – indien nodig – in afstemming (raad en daad) doen met collega’s of andere deskundigen als zij/hij onvoldoende kennis of vaardigheden heeft of onvoldoende resultaat kan behalen.

Klachtenregeling

Het register zal een klachtenregeling omvatten. Iemand die vindt dat een ingeschreven restaurator bij een restauratie niet juist (dat wil zeggen in strijd met de ondertekende gedragscode) handelt, kan een verzoek indienen om die restaurator uit het register te verwijderen (of te schorsen of te waarschuwen). Het moet dan uiteraard gaan om een degelijk onderbouwde klacht. Het is bijvoorbeeld geen arbitrage met betrekking tot de uitvoering van een opdracht.

Openbaarheid en privacy

Nagegaan is of het nodig en wenselijk is om te werken met een gesloten register (alles achter een nummer/inlogscherm), of dat ook een open variant (‘Gouden Gids’-variant) mogelijk is. De begeleidingscommissie heeft gekozen voor een door iedereen te raadplegen register. Dat wil zeggen een register waarin alle geregistreerde personen zijn op te zoeken en de geregistreerde gegevens direct op het scherm zichtbaar zijn. De meerwaarde van een openbaar register is vooral voor opdrachtgevers groot. Uit juridisch advies blijkt dat er vanuit privacyregelgeving (AVG) geen bezwaar is tegen een openbaar register. Voorwaarde is wel dat voldoende onderbouwd moet zijn dat de zichtbare gegevens inderdaad zinvol zijn voor het doel van het register en dat de inschrijving vrijwillig is. Gegevens die voor de competenties van de restaurator niet te motiveren zijn mogen niet worden opgenomen.

Planning

De begeleidingscommissie heeft vergaderd in augustus, september en oktober. De volgende vergadering is op 9 november. Het doel is om het resultaat op 30 november ter beoordeling voor te leggen aan het besluitvormend college van ERM, het Centraal College van Deskundigen Restauratiekwaliteit (CCvD). Als het college instemt met de documenten publiceert ERM deze voor een openbare reactieronde. In de periode december – januari kan door alle betrokkenen worden gereageerd. De begeleidingscommissie bespreekt in februari de reacties en de overige nog te regelen zaken (bijvoorbeeld de vormgeving van de website). Begin maart wordt goedkeuring van het Register aan voornoemd CCvD voorgelegd. Na instemming wordt het Register naar verwachting in april 2019 operationeel.

Ali Foumani

‘Alle restauratiestappen dragen bij aan het objectpaspoort’

‘Restauratie is een wezenlijk onderdeel in onze branche. Onze experts houden zich bezig met antieke topobjecten’, aldus Ali Foumani, bestuurslid van de Koninklijke Vereeniging van Handelaren in Oude Kunst (KVHOK) en een van de leden van de begeleidingscommissie. ‘Onze leden zijn de ogen van de kunst- en antiekmarkt. De Koninklijke VHOK, opgericht in 1911, is de oudste en meest gerenommeerde vereniging van kunsthandelaren in Nederland. Wij zijn het kennisinstituut van de kunsthandel in Nederland en staan garant voor kwaliteit en transparantie. Het Koninklijke VHOK-logo fungeert als een keurmerk. Onze leden streven samen naar de hoogste standaarden op het gebied van connaisseurschap, kennis en ethische normen’. ‘Registratie van de restauratie, oftewel alle stappen van de restauratie, worden door een register restaurator omschreven. Deze informatie – net zoals bijvoorbeeld de provenance – is van grote waarde voor het object en maakt onderdeel uit van wat wij noemen het “objectpaspoort”.’

Ali Foumani: 'Restauratie is een wezenlijk onderdeel in onze branche’ - eigen foto

Reageren?

Wilt u reageren op het initiatief tot een Restauratorenregister of de inhoud van deze nieuwsbrief? Wij ontvangen uw reactie graag via secretariaat@stichtingERM.nl.