Kleurhistorisch onderzoek krijgt een uitvoeringsrichtlijn
Voor kleurhistorisch onderzoek aan objecten, gebouwen en ensembles is een uitvoeringsrichtlijn opgesteld. Opdrachtgevers en andere betrokkenen krijgen nu veel meer inzicht in wat een kleuronderzoek betekent, welke omvang nuttig is en hoe dit kan bijdragen aan het onderhoud of restauratie van bijvoorbeeld object of woning.
Kleurhistorisch onderzoek wordt uitgevoerd om de historische kleuren van een object, gebouw of bijvoorbeeld een woonwijk te achterhalen. 'Met dit onderzoek kan de geschiedenis van de kleurige afwerking worden vastgesteld', licht Ruth Jongsma, de auteur van de richtlijn, toe. 'Daardoor kunnen we de verschillende bouw- en architectuurstijlen beter begrijpen en bijvoorbeeld de opdrachtgever of eigenaar laten zien hoe het oorspronkelijke ontwerp bedoeld was. Vaak zie je dat de originele schoonheid van het ontwerp versluierd is geraakt door latere veranderingen'.
Stroomlijnen onderzoek
De objecten of gebouwen waarop kleuronderzoek plaatsvinden zijn zeer divers. Het varieert van gevels van fabrieken of boerderijen, van complexe bouwkundige ensembles zoals tuindorpen, via lantaarnpalen in de openbare ruimten tot stijlkamers en winkelinterieurs. 'Maar', constateert Ruth Jongsma, 'ook de gehanteerde methoden voor een kleuronderzoek blijken in de praktijk heel verschillend'. Hoeveel verfmonsters heb je bijvoorbeeld nodig voor een onderzoek? En hoe omvattend is zo’n onderzoek – soms is alleen een inventarisatie voldoende. Zoveel verschillende invalshoeken zorgen ook voor onduidelijkheid wat een kleurhistorisch onderzoek nu eigenlijk is en waar je het voor doet. Daarom hebben we geprobeerd om meer te stroomlijnen, door in een uitvoeringsrichtlijn vier typen onderzoek te omschrijven, meer eenheid in aanpak en begrippen te brengen en eisen aan de rapportage te stellen.
'Hiermee is niet alleen de opdrachtgever gediend', aldus Ruth Jongsma, 'maar ook monumententoezicht van de gemeente en de beroepsgroep van kleuronderzoekers'. Opdrachtgevers en monumententoezicht krijgen nu veel meer inzicht in wat een kleuronderzoek betekent, welke omvang nuttig is en hoe dit kan bijdragen aan het onderhoud of restauratie van bijvoorbeeld een object of een woning. En kleuronderzoekers hebben een duidelijker kader voor hun werk.’
Voorbeeld waarbij een stratigrafie naast een verfdwarsdoorsnede is geplaatst met daarbij de interpretatie van de verschillende
aanwezige afwerkfasen. (Ons Lieve Heer Op Solder, Amsterdam, Ruth Jongsma).
Vier typen kleurhistorisch onderzoek
In de uitvoeringsrichtlijn worden vier typen onderzoek onderscheiden, die variëren in diepgang: een kleurhistorische inventarisatie, een kleurhistorische verkenning, een specialistisch kleurhistorisch onderzoek en een integraal afwerkingsonderzoek. Besproken worden de verschillende stappen in het onderzoek en wat in de rapportage van een kleurhistorisch onderzoek opgenomen moet zijn. Ook komen de eisen aan de manier van (samen-)werken aan de orde en welke informatie het plan van onderzoek moet bevatten.
De uitvoeringsrichtlijn biedt het handvat voor het uitvoeren van deze vier typen onderzoek. De inhoud is afgestemd op andere uitvoeringsrichtlijnen en de richtlijn Bouwhistorie.
Reageren op de ontwerp-uitvoeringsrichtlijn?
ERM is benieuwd naar uw mening, tips en wensen. U kunt tot 10 mei 2016 reageren op de ontwerp-uitvoeringsrichtlijn Kleurhistorisch onderzoek door een mail te sturen naar secretariaat@stichtingERM.nl.