Groen Erfgoed op de kaart met uitvoeringsrichtlijn voor hovenierswerk
Wat is goed onderhoud van groen erfgoed, van historisch groen? Daar zijn veel ideeën over maar tot nu toe geen praktisch hanteerbare tekst die gebruikt kan worden door zowel hoveniers als opdrachtgevers.
Daarom heeft een werkgroep van hoveniers, opdrachtgevers en diverse andere partijen het initiatief genomen tot het opstellen van een uitvoeringsrichtlijn (URL) voor het onderhouden en beheren van groen erfgoed.
Het ontwerp van die richtlijn is door het Centraal College van Deskundigen Restauratiekwaliteit vrijgegeven voor openbare inspraak. U kunt reageren tot 4 september 2015.
Werkdocument voor de uitvoeringspraktijk
In de URL vindt u een keur aan ‘groene en grijze’ onderwerpen die van belang zijn voor goed hovenierswerk aan groen erfgoed. De richtlijn is uitdrukkelijk bedoeld als werkdocument voor de uitvoeringspraktijk, niet zo zeer als sfeervol lees- en kijkboek. Aan de hand van de beschrijving in de URL kan de opdrachtgever (of zijn adviseur) aangeven op welke manier hovenierswerkzaamheden uitgevoerd moeten worden. De hovenier kan met verwijzing naar de URL zijn offerte doelgerichter opstellen en vindt talloze praktische aanwijzingen voor de uitvoering van het werk.
De inhoud van de ontwerp-URL
Het merendeel van de richtlijn is gereserveerd voor de beschrijving van het hovenierswerk bij het onderhouden en beheren van beplantingen. Dit betreft bomen en boselementen, heesterbeplantingen, hagen, topiaria en berceaus, boomgaarden en fruitcollecties, borders, kuipplanten, historische gazons en grasland en tenslotte stinzenvegetaties. De vaste indeling (historisch beeld; doel van het onderhoud; onderhoud; uitvoerende werkzaamheden; aandachtspunten) en de vele foto’s maken het tot een zeer praktisch werkdocument voor zowel hovenier als opdrachtgever. Een algemene, historische beschouwing bij ieder van die onderwerpen geeft steeds invulling aan de intrigerende vraag: wat zien we als groen erfgoed en wat voor soort eisen stelt dat aan goed hovenierswerk?
Ook de ‘grijze’ onderdelen van het hovenierswerk komen aan de orde: het onderhouden van waterpartijen (grachten, vijvers etc), verhardingen (wegen, paden, terrassen) en tuinelementen (hekwerken, pergola’s, tuinvazen en –beelden etc). Dit hoofdstuk heeft dezelfde indeling als het hoofdstuk over beplantingen, zodat ook hier hovenier en opdrachtgever hun weg snel kunnen vinden. Daarbij wordt ook de relatie gelegd met andere uitvoeringsrichtlijnen van de ERM zoals voor Historisch Metselwerk en voor Historisch Voegwerk.
Verder in de richtlijn veel aandacht voor de uitgangspunten voor het onderhouden en beheren, zoals het maken van keuzes, de voorbereiding van het werk, uitvoering en oplevering. Ook een groot aantal begrippen die voor groen erfgoed van belang zijn, is van een omschrijving voorzien. Afgesloten wordt met een hoofdstuk met de eisen aan kennis en ervaring. In de bijlage een beschrijving van de juridische zaken die voor hovenierswerk van belang zijn, zoals het beschermen van flora en fauna, milieuwetgeving en waterschapszaken.
Voorbereiding van de ontwerp-URL
De ontwerp-richtlijn kwam tot stand onder begeleiding van een werkgroep waarin opdrachtgevers, hoveniers, RCE en diverse andere partijen hun expertise inbrachten. Zitting hadden Paul Verkuijl (Debie en Verkuijl tuin- en parkrestauratie – Erfgoedhoveniers), Natascha Lensvelt (Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed), Kees Beelaerts van Blokland (Groenpartners - Erfgoedhoveniers), Peter Smink (Rentmeester Huis Hoevelaken – Gilde van Tuinbazen), Johan van Galen Last (Natuurmonumenten), Luc Korpel (Staatsbosbeheer), Mariska de Boer (Groen Erfgoed.Nu – Vakgroep Groen Erfgoed), Jos Nij Bijvank (JNB Partner in Leren en Ontwikkelen), Vincent Stalman (Groenwacht Nederland), Miranda Maring (Hobeon) en Walter de Koning (ERM; voorzitter). Ruurd van Donkelaar (Ruurd van Donkelaar Groenadvies) trad op als rapporteur. De juridische aspecten zijn beschreven door Annemiek Tubbing (Tubbing Milieu Advies).
Relatie tussen de URL en BRIM-subsidie; ERM-certificering; Kennis+Kunde (Gelderland)
De uitvoeringsrichtlijn treedt naar verwachting 1 november 2015 in werking. Vanaf 1 januari 2016 zal de Rijksdienst Cultureel Erfgoed de URL naar verwachting hanteren kwaliteitseis bij het toekennen van BRIM-subsidies.
Hoveniers die zich willen onderscheiden in het groen erfgoed kunnen zich laten certificeren. Zij moeten dan voldoen aan de eisen van zowel de URL als een Beoordelingsrichtlijn (BRL) voor hoveniers bij groen erfgoed. Die beoordelingsrichtlijn is overigens nu nog niet gereed. Het ontwerp hiervan wordt in oktober 2015 verwacht. Bedrijven die een certificaat behalen verkrijgen het recht om het logo ‘erkende restauratiekwaliteit monumentenzorg’ te voeren.
De URL is inhoudelijk afgestemd met de regeling Kennis+ Kunde Groen Erfgoed die recent in de provincie Gelderland is gestart. De Monumentenwacht Gelderland (die deze regeling uitvoert) overweegt in de toekomst de URL te gebruiken als basis voor de beoordelingen in Gelderland.
Reageren op de ontwerp-URL?
ERM is benieuwd naar uw mening, tips en wensen. U kunt tot 4 september 2015 op de ontwerp-URL reageren door een mail te sturen naar secretariaat@stichtingerm.nl.